09/09/21  ━━   4 min read

Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς & Καρδιαγγειακά νοσήματα

Η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς καθιερώθηκε το 1999 από τη Διεθνή Ομοσπονδία Καρδιάς, με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει το παγκόσμιο κοινό για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα οποία τείνουν να μετατραπούν σε “πανδημία” για τον πλανήτη, αφού πλέον αγγίζουν και τους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών. 

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα συμπεριλαμβάνουν τις διαταραχές που προσβάλλουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, όπως π.χ. η στεφανιαία νόσος, οι αρρυθμίες κ.α.

Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association), η καρδιαγγειακή νόσος είναι η πρωταρχική αιτία θανάτου παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας άνω του 31,5% των αιτιών ολικής θνησιμότητας.

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων συμπεριλαμβάνουν:

  • Κάπνισμα
  • Παχυσαρκία
  • Δυσλυπιδαιμίες (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, κ.α.)
  • Καθιστική ζωή
  • Αρτηριακή υπέρταση
  • Σακχαρώδης διαβήτης

Αξίζει να σημειωθεί πως τα άτομα που έχουν κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα ή έναν από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, είναι πιο ευάλωτα στη λοίμωξη COVID-19.

Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα να υπολογισθεί η πιθανότητα ενός ατόμου να εμφανίσει καρδιαγγειακή νόσο με βάση τους παράγοντες κινδύνου που έχει. Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει για τον υπολογισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου το HeartScore, το οποίο έχει τροποποιηθεί κατάλληλα για τον ελληνικό πληθυσμό. Στην προκειμένη περίπτωση υπολογίζεται ο καρδιαγγειακός κίνδυνος με βάση το αν ο ασθενής καπνίζει ή όχι, την τιμή της συστολικής του πίεσης και την τιμή της ολικής του χοληστερόλης, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Καρδιαγγειακά νοσήματα & διατροφή

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων συστήνεται:

  1. Η απώλεια βάρους, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.
  2. Η διακοπή του καπνίσματος.
  3. Η συστηματική, καθημερινή φυσική δραστηριότητα (π.χ. γρήγορο περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο). Συστήνεται το περπάτημα, με αρχικό στόχο τα 4400 μέχρι και τα 7000 βήματα, και στη συνέχεια εξατομικευμένα μπορούν να ενταχθούν ασκήσεις αερόβιες, αντιστάσεων και ευλυγισίας, πάντα με την κατάλληλη επίβλεψη.
  4. Η σωστή φαρμακευτική αγωγή, εφόσον κρίνεται απαραίτητη.
  5. Η υιοθέτηση υγιών διατροφικών συνηθειών.

Η διατροφή επηρεάζει την πιθανότητα ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων, καθώς μπορεί να επηρεάσει την εμφάνιση, την βαρύτητα και την εξομάλυνση των περισσότερων παραγόντων κινδύνου όπως την παχυσαρκία, τις δυσλιπιδαιμίες (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, κ.α.), την αρτηριακή υπέρταση και τον σακχαρώδη διαβήτη.

Τα κύρια σημεία που πρέπει κάποιος να προσέξει στην διατροφή του τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση της καρδιοπάθειας, είναι τα εξής:

Να περιορίσει την πρόσληψη:

  1. κορεσμένων και τρανς λιπαρών
  2. κόκκινου κρέατος (1-2 φορές / εβδομάδα)
  3. επεξεργασμένου κρέατος και προϊόντων κρέατος
  4. γαλακτοκομικών προϊόντων που παρασκευάζονται με πλήρες γάλα
  5. τηγανητών τροφών
  6. τροφίμων και ποτών που περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης

Να αυξήσει την πρόσληψη:

  1. φρούτων 
  2. λαχανικών
  3. προϊόντων ολικής αλέσεως
  4. πουλερικών
  5. ψαριών
  6. ξηρών καρπών και σπόρων
  7. μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, (π.χ. ελαιόλαδο)
  8. γαλακτοκομικών προϊόντων με χαμηλά λιπαρά

Επιστημονικά στοιχεία αναφέρουν ότι οι διατροφικές συνήθειες που πλησιάζουν το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων και παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση και άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως το υπερβολικό βάρος, η υπέρταση, ο διαβήτης και οι δυσλιπιδαιμίες, ενώ φαίνεται ακόμη και να προλαμβάνουν την εκδήλωση καρδιαγγειακής νόσου. 

Μεσογειακή διατροφή

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Η Μεσογειακή διατροφή έχει μελετηθεί ευρέως για τις καρδιομεταβολικές της ιδιότητες και τα ευεργετικά αποτελέσματα που προσφέρει γενικότερα στην υγεία. 

Τα κύρια οφέλη της μεσογειακής διατροφής έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων σχετίζονται με τη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης, του λιπιδαιμικού προφίλ (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, κ.α.), του μεταβολισμού της γλυκόζης, των αρρυθμιών και του εντερικού μικροβιώματος. 

Αρκετές μελέτες και μετα-αναλύσεις κατέδειξαν ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα προέρχονται από τη συνεργιστική επίδραση ποικίλων θρεπτικών συστατικών της Μεσογειακής διατροφής και όχι από ένα μεμονωμένο συστατικό.

Τα κυριότερα ευεργετικά τρόφιμα της Μεσογειακής διατροφής είναι:

  • το ελαιόλαδο και η ελιά: βελτιώνουν σημαντικά την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία.
  • οι ξηροί καρποί, ειδικά τα φιστίκια και τα καρύδια: μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης CVD και βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ.
  • η μέτρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών που έχουν υποστεί ζύμωση, κυρίως κόκκινου κρασιού και μπύρας: έχουν καρδιοπροστατευτική δράση λόγω αντιαιμοπεταλικών, αγγειοδιασταλτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων.
  • οι φυτικές ίνες από φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως και όσπρια: μειώνουν τη χοληστερίνη και βελτιώνουν την αρτηριακή πίεση.
  • τα αντιοξειδωτικά των φρούτων και λαχανικών, όπως ψευδάργυρος (Zn), σελήνιο (Se), Μαγνήσιο (Μg), βιταμίνες C και Ε: έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.
  • πολλαπλές βιοδραστικές ενώσεις, όπως ω3 λιπαρά οξέα, λυκοπένιο και πολυφαινόλες: μειώνουν τα επίπεδα LDL χοληστερόλης και βελτιώνουν τους δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικού στρες.
  • 2-3g φυτικών στερολών ή φυτοστερολών: μειώνουν την LDL χοληστερόλη κατά περίπου 6-15%.
  • το τσάι: βελτιώνει την αρτηριακή λειτουργία και μειώνει τη συγκέντρωση χοληστερίνης.

Πηγές

tsagkataki

Τσαγκατάκη Τσιρίγγα Μελίνα, MSc

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Επιστημονική συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών
Eπιστημονική συνεργάτης Βioiatriki+ Nutrition

Ιωάννα Στεργίου MSc
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

09/09/21  ━━   4 min read

Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς & Καρδιαγγειακά νοσήματα

Η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς καθιερώθηκε το 1999 από τη Διεθνή Ομοσπονδία Καρδιάς, με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει το παγκόσμιο κοινό για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα οποία τείνουν να μετατραπούν σε “πανδημία” για τον πλανήτη, αφού πλέον αγγίζουν και τους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών. 

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα συμπεριλαμβάνουν τις διαταραχές που προσβάλλουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, όπως π.χ. η στεφανιαία νόσος, οι αρρυθμίες κ.α.

Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association), η καρδιαγγειακή νόσος είναι η πρωταρχική αιτία θανάτου παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας άνω του 31,5% των αιτιών ολικής θνησιμότητας.

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων συμπεριλαμβάνουν:

  • Κάπνισμα
  • Παχυσαρκία
  • Δυσλυπιδαιμίες (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, κ.α.)
  • Καθιστική ζωή
  • Αρτηριακή υπέρταση
  • Σακχαρώδης διαβήτης

Αξίζει να σημειωθεί πως τα άτομα που έχουν κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα ή έναν από τους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου, είναι πιο ευάλωτα στη λοίμωξη COVID-19.

Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα να υπολογισθεί η πιθανότητα ενός ατόμου να εμφανίσει καρδιαγγειακή νόσο με βάση τους παράγοντες κινδύνου που έχει. Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει για τον υπολογισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου το HeartScore, το οποίο έχει τροποποιηθεί κατάλληλα για τον ελληνικό πληθυσμό. Στην προκειμένη περίπτωση υπολογίζεται ο καρδιαγγειακός κίνδυνος με βάση το αν ο ασθενής καπνίζει ή όχι, την τιμή της συστολικής του πίεσης και την τιμή της ολικής του χοληστερόλης, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Καρδιαγγειακά νοσήματα & διατροφή

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων συστήνεται:

  1. Η απώλεια βάρους, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.
  2. Η διακοπή του καπνίσματος.
  3. Η συστηματική, καθημερινή φυσική δραστηριότητα (π.χ. γρήγορο περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο). Συστήνεται το περπάτημα, με αρχικό στόχο τα 4400 μέχρι και τα 7000 βήματα, και στη συνέχεια εξατομικευμένα μπορούν να ενταχθούν ασκήσεις αερόβιες, αντιστάσεων και ευλυγισίας, πάντα με την κατάλληλη επίβλεψη.
  4. Η σωστή φαρμακευτική αγωγή, εφόσον κρίνεται απαραίτητη.
  5. Η υιοθέτηση υγιών διατροφικών συνηθειών.

Η διατροφή επηρεάζει την πιθανότητα ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων, καθώς μπορεί να επηρεάσει την εμφάνιση, την βαρύτητα και την εξομάλυνση των περισσότερων παραγόντων κινδύνου όπως την παχυσαρκία, τις δυσλιπιδαιμίες (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, κ.α.), την αρτηριακή υπέρταση και τον σακχαρώδη διαβήτη.

Τα κύρια σημεία που πρέπει κάποιος να προσέξει στην διατροφή του τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση της καρδιοπάθειας, είναι τα εξής:

Να περιορίσει την πρόσληψη:

  1. κορεσμένων και τρανς λιπαρών
  2. κόκκινου κρέατος (1-2 φορές / εβδομάδα)
  3. επεξεργασμένου κρέατος και προϊόντων κρέατος
  4. γαλακτοκομικών προϊόντων που παρασκευάζονται με πλήρες γάλα
  5. τηγανητών τροφών
  6. τροφίμων και ποτών που περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης

Να αυξήσει την πρόσληψη:

  1. φρούτων 
  2. λαχανικών
  3. προϊόντων ολικής αλέσεως
  4. πουλερικών
  5. ψαριών
  6. ξηρών καρπών και σπόρων
  7. μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, (π.χ. ελαιόλαδο)
  8. γαλακτοκομικών προϊόντων με χαμηλά λιπαρά

Επιστημονικά στοιχεία αναφέρουν ότι οι διατροφικές συνήθειες που πλησιάζουν το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων και παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση και άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως το υπερβολικό βάρος, η υπέρταση, ο διαβήτης και οι δυσλιπιδαιμίες, ενώ φαίνεται ακόμη και να προλαμβάνουν την εκδήλωση καρδιαγγειακής νόσου. 

Μεσογειακή διατροφή

Διατροφή & καρδιαγγειακή υγεία

Η Μεσογειακή διατροφή έχει μελετηθεί ευρέως για τις καρδιομεταβολικές της ιδιότητες και τα ευεργετικά αποτελέσματα που προσφέρει γενικότερα στην υγεία. 

Τα κύρια οφέλη της μεσογειακής διατροφής έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων σχετίζονται με τη βελτίωση της αρτηριακής πίεσης, του λιπιδαιμικού προφίλ (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, κ.α.), του μεταβολισμού της γλυκόζης, των αρρυθμιών και του εντερικού μικροβιώματος. 

Αρκετές μελέτες και μετα-αναλύσεις κατέδειξαν ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα προέρχονται από τη συνεργιστική επίδραση ποικίλων θρεπτικών συστατικών της Μεσογειακής διατροφής και όχι από ένα μεμονωμένο συστατικό.

Τα κυριότερα ευεργετικά τρόφιμα της Μεσογειακής διατροφής είναι:

  • το ελαιόλαδο και η ελιά: βελτιώνουν σημαντικά την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία.
  • οι ξηροί καρποί, ειδικά τα φιστίκια και τα καρύδια: μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης CVD και βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ.
  • η μέτρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών που έχουν υποστεί ζύμωση, κυρίως κόκκινου κρασιού και μπύρας: έχουν καρδιοπροστατευτική δράση λόγω αντιαιμοπεταλικών, αγγειοδιασταλτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων.
  • οι φυτικές ίνες από φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως και όσπρια: μειώνουν τη χοληστερίνη και βελτιώνουν την αρτηριακή πίεση.
  • τα αντιοξειδωτικά των φρούτων και λαχανικών, όπως ψευδάργυρος (Zn), σελήνιο (Se), Μαγνήσιο (Μg), βιταμίνες C και Ε: έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.
  • πολλαπλές βιοδραστικές ενώσεις, όπως ω3 λιπαρά οξέα, λυκοπένιο και πολυφαινόλες: μειώνουν τα επίπεδα LDL χοληστερόλης και βελτιώνουν τους δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικού στρες.
  • 2-3g φυτικών στερολών ή φυτοστερολών: μειώνουν την LDL χοληστερόλη κατά περίπου 6-15%.
  • το τσάι: βελτιώνει την αρτηριακή λειτουργία και μειώνει τη συγκέντρωση χοληστερίνης.

Πηγές

Τσαγκατάκη Τσιρίγγα Μελίνα, MSc

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Επιστημονική συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών
Eπιστημονική συνεργάτης Βioiatriki+ Nutrition

Ιωάννα Στεργίου MSc
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος