09/11/22  ━  4 min read

Διατροφικές ανάγκες στην παιδική ηλικία

Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ισορροπημένη διατροφή μέσα από τακτικά γεύματα και ενδιάμεσα σνακ προκειμένου να προσλάβουν τις θερμίδες και τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για σωστή σωματική ανάπτυξη, πνευματική διαύγεια αλλά και ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού τους συστήματος.

Οι διατροφικές τους ανάγκες τροποποιούνται καθώς μεγαλώνουν αφού μεταβάλλεται διαρκώς η ηλικία, το ύψος και το βάρος τους, και επίσης διαφοροποιούνται σε περίπτωση έντονης φυσικής δραστηριότητας ή κατά τη διάρκεια ίωσης και έπειτα από αυτή.

Το πρόχειρο φαγητό (junk food) και η τακτική κατανάλωση ζάχαρης και τυποποιημένων επεξεργασμένων τροφίμων δεν έχουν θέση στην παιδική καθημερινότητα, όπου πρέπει να κυριαρχεί η υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή βάσει του Μεσογειακού προτύπου (Mediterranean diet), με τροφές που έχουν υψηλή διατροφική αξία. Αυτό ακριβώς ορίζουν οι κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας καθώς και οι συστάσεις που περιλαμβάνονται στον Εθνικό Διατροφικό Οδηγό για Βρέφη, Παιδιά και Εφήβους, με στόχο τη μείωση της παχυσαρκίας και του κινδύνου χρόνιων νοσημάτων (καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδης διαβήτης κ.α.), τη βελτίωση της υγείας και των μαθησιακών δυνατοτήτων των παιδιών.Οι χρυσοί κανόνες της παιδικής διατροφής

Διατροφικές συστάσεις κατά την ανάπτυξη

Οι βασικές διατροφικές αρχές που πρέπει να ακολουθούν οι γονείς, οι παιδαγωγοί και οι φροντιστές που μεριμνούν για τη διατροφή και ανάπτυξη ενός παιδιού, περιλαμβάνουν τα εξής:

• Προσφέρετε φρέσκα, μη επεξεργασμένα τρόφιμα στα παιδιά.
• Παρέχετε τακτικά υγιεινά γεύματα και σνακ στα παιδιά.
• Περιορίστε την έκθεση τους σε λιγότερο υγιεινές επιλογές (π.χ. τυποποιημένα επεξεργασμένα τρόφιμα, προϊόντα ταχυφαγείου, τροφές που περιλαμβάνουν πρόσθετα σάκχαρα όπως σακχαρούχο/σοκολατούχο γάλα, αναψυκτικά, φρουτοποτά και χυμοί με ζάχαρη, επιδόρπια γιαουρτιού, μπισκότα, γλυκά, καραμέλες, κομπόστες, αλείμματα σοκολάτας κ.α.). Τέτοιου είδους τρόφιμα καλό είναι να αποφεύγονται τελείως στη βρεφική και νηπιακή ηλικία, καθώς σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση τερηδόνας, με αυξημένο σωματικό βάρος και με λανθασμένες διατροφικές συνήθειες.
• Φροντίστε ώστε τα παιδιά να πίνουν αρκετό νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι ανάγκες του κάθε παιδιού σε ενυδάτωση εξαρτώνται από την θερμοκρασία του περιβάλλοντος και το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας. Εάν βρίσκονται σε θερμό περιβάλλον ή ασκούνται έντονα, φροντίστε να καταναλώνουν περισσότερο νερό.

Ειδικότερα, σε όλο το φάσμα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας είναι απαραίτητες οι ακόλουθες τροφές:

Ο ρόλος του διατροφολόγου στη διατροφική υποστήριξη παιδιών και γονιών

 Οι διατροφικές ανάγκες των παιδιών είναι ιδιαίτερα αυξημένες καθώς βιώνουν μια διαρκή έκρηξη ανάπτυξης, και γίνονται ακόμη πιο απαιτητικές με τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες ή κατά τη διάρκεια ίωσης και έπειτα από αυτή. Η παιδιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητη, ενώ ο ρόλος του διατροφολόγου είναι πολύ σημαντικός δεδομένου ότι καλείται να προσδιορίσει τις εξατομικευμένες διατροφικές ανάγκες σε κάθε περίπτωση (π.χ. ανάγκη για υγιείς διατροφικές συνήθειες, παιδική παχυσαρκία, άθλημα, θέμα υγείας) και εν συνεχεία να καταρτίσει ένα ολοκληρωμένο διατροφικό πλάνο που να καλύπτει τις αναπτυξιακές ανάγκες και τις ενισχυμένες ή ιδιαίτερες ενεργειακές απαιτήσεις του παιδιού.

Ο κυρίαρχος προσανατολισμός στη διατροφική προσέγγιση κατά την παιδική και εφηβική ηλικία είναι η ποιότητα και η ποικιλία των τροφών για σωστή ανάπτυξη, ενέργεια και πνευματική διαύγεια. Οι προτιμήσεις για υγιεινές τροφές μπορούν εύκολα να καλλιεργηθούν από νωρίς, και η επαναλαμβανόμενη κατανάλωση ποικιλίας λαχανικών στις μικρές ηλικίες έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει μακροπρόθεσμα την προτίμηση για λαχανικά που αποτελούν μια από τις βασικές ομάδες τροφίμων της παραδοσιακής Μεσογειακής Διατροφής. Πλήθος μελετών αναφέρουν ότι η υγιεινή διατροφή καλλιεργείται από τις πρώτες στιγμές της ζωής με τον θηλασμό και την εισαγωγή στερεών τροφών που προσφέρουν ποικιλία πολύτιμων θρεπτικών συστατικών στο βρέφος το οποίο ξεκινά να πειραματίζεται με τις διαφορετικές υφές και γεύσεις, διαμορφώνοντας σιγά-σιγά σωστές διατροφικές συνήθειες και μια υγιή σχέση με το φαγητό ως παιδί, έφηβος και εν τέλει ενήλικας (WHO Infant and Young Child Feeding). Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπο για τα παιδιά και πρέπει να ενθαρρύνουν υγιεινές συνήθειες που έχουν τόση ανάγκη τα παιδιά αλλά και οι ίδιοι οι ενήλικες, όπως σπιτικό φαγητό, θρεπτικά σνακ, προϊόντα εποχής, φυσική δραστηριότητα, ενυδάτωση, επαρκή και ποιοτικό ύπνο.

 Οι χρυσοί κανόνες της παιδικής διατροφής

Πηγές:

• WHO Infant and young child feeding
• WHO Global Strategy on Diet, Physical Activity and Health
• Εθνικοί Διατροφικοί Οδηγοί
• Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για Βρέφη, Παιδιά και Εφήβους
• Υπουργείο Υγείας – Διατροφή παιδιών στους βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς