02/06/22  ━━   3 min read

Υπάρχουν πολλές δερματολογικές παθήσεις που εμφανίζουν έξαρση ή εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα τους καλοκαιρινούς μήνες. 

Οι παθήσεις από την έκθεση στον ήλιο (έγκαυμα, φωτό-δερματίτιδες και φωτό-αλλεργίες) είναι πολύ συχνές. Επίσης παθήσεις από αυξημένη εφίδρωση (υπεριδρωσία και ιδρώα), παθήσεις από μύκητες (ποικιλόχρους πιτυριαση, παρατρίμματα και μυκητιάσεις στα πόδια) είναι προβλήματα με έξαρση το καλοκαίρι. Ακόμα, τα τσιμπήματα εντόμων / τσούχτρας κυρίως απασχολούν τους καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος οι μυρμηκιές πελμάτων λόγω βάδισης με γυμνά πέλματα σε πισίνες, εμφανίζονται με αυξημένη συχνότητα.

   Τα ηλιακά εγκαύματα, γνωστά σε όλου,ς προκύπτουν από χωρίς προστασία και συνήθως μεγάλης διάρκειας έκθεση στον ήλιο. Εμφανίζουν ποικίλη βαρύτητα με ερυθρότητα, αίσθημα καύσου στο δέρμα, ευαισθησία, πόνο, ακόμα και φυσαλίδες.

Η αντιμετώπιση συνίσταται σε εφαρμογή δροσερών επιθεμάτων, κορτιζονούχων κρεμών, αναλγητικών, αναπλαστικών λοσιόν και πλήρη αποφυγή έκθεσης στον ήλιο. Σε βαρύτερες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία. Το επακόλουθο ξεφλούδισμα του δέρματος αντιμετωπίζεται με εντατική ενυδατική φροντίδα και αντιηλιακή προστασία.

Η χρήση των αντιηλιακών με υψηλό δείκτη, η χρήση γυαλιών ηλίου, ομπρέλας, σκιάς και ρουχισμού ανήκουν στα μέτρα πρόληψης. Τα ηλιακά εγκαύματα σε παιδική ηλικία συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος στο μέλλον και η προστασία των παιδιών από τον ήλιο είναι τεράστιας σημασίας.

Το πολύμορφο εκ φωτός ερύθημα, συνίσταται σε κνησμώδες εξάνθημα στις εκτεθειμένες περιοχές κατά τις αρχικές μέρες έκθεσης στον ήλιο, ενώ στη συνέχεια το δέρμα συνηθίζει και προσαρμόζεται.

Αντίθετα οι φωτο-δερματίτιδες προκύπτουν από αλληλεπίδραση τοπικού σκευάσματος (αρώματα, καλλυντικά, βαφές κ.α.) και ηλίου προκαλώντας ερεθισμό, κοκκινίλα ίσως κνησμό στην περιοχή που εφαρμόστηκαν. Επίσης η λήψη κάποιων φαρμάκων (ρετινοειδή, διουρητικά, αμιοδαρόνη κ.α.) σε συνδυασμό με τον ήλιο μπορεί να οδηγήσουν σε έντονες φωτό-δερματίτιδες.

Η αντιμετώπιση στις παραπάνω περιπτώσεις είναι η διακοπή έκθεσης στον ήλιο ταυτόχρονα με την τοπική ή συστηματική ουσία που προκάλεσε τη δερματίτιδα καθώς και η τοπική θεραπεία του εξανθήματος.

Ένα συνηθισμένο πρόβλημα το καλοκαίρι σε μωρά, παιδιά αλλά και ενήλικες λόγω αυξημένης εφίδρωσης είναι η ιδρώα (δρωτσίλα) που εντοπίζεται σε σημεία αυξημένης εφίδρωσης ως εξάνθημα ελαφρά κνησμώδες. Αντιμετωπίζεται με ελαφρές ξηραντικές λοσιόν, πούδρες και αποφυγή εφίδρωσης. 

Η αυξημένη εφίδρωση σε κάποιους είναι παθολογική και ονομάζεται υπεριδρωσία με έντονη έξαρση τους καλοκαιρινούς μήνες. Συνήθως εντοπίζεται σε μασχάλες, χέρια, πέλματα που ιδρώνουν υπερβολικά. Εδώ η αντιμετώπιση είναι με ειδικές λοσιόν που περιορίζουν τοπικά την εφίδρωση αλλά κυρίως με εγχύσεις βοτουλινικής τοξίνης στις περιοχές που εμφανίζεται η υπεριδρωσία.

Η αυξημένη υγρασία και θερμοκρασία το καλοκαίρι προδιαθέτουν σε μυκητιάσεις στα πέλματα και τα μεσοδακτύλια διαστήματα, σε πόδια που ιδρώνουν και δεν αερίζονται επαρκώς, γι’ αυτό και η πάθηση αυτή ονομάζεται και πόδι αθλητή. Μπορεί να προσβληθούν τα μεσοδακτύλια διαστήματα, ειδικά όταν το διάστημα μεταξύ των δακτύλων είναι πολύ στενό, αλλά και όλο ή μέρος του πέλματος. Στα προσβεβλημένα από μύκητες μεσοδακτύλια το δέρμα είναι λευκωπό, μπορεί να έχει ρωγμές και γραμμώσεις, καθώς και απολέπιση. Τις περισσότερες φορές υπάρχει και κνησμός ή δυσοσμία, κυρίως σε μεγάλης έκτασης προσβολή. 

Ένα άλλο είδος μυκήτων εμφανίζεται κλινικά σαν ξεφλούδισμα του δέρματος τμήματος ή όλου του πέλματος με κοκκινίλα και έντονη φαγούρα.

Η θεραπεία γίνεται σε αρχόμενες καταστάσεις με τοπικά αντιμυκητιασικά σκευάσματα, ποδόλουτρα με αντισηπτικές ουσίες και συμβουλές για αντιμετώπιση των υποτροπών. Σε εκτεταμένες μυκητιάσεις μπορεί να χορηγηθούν και αντιμυκητιασικά χάπια σε συνδυασμό με τα τοπικά μέτρα. Πρέπει να τονιστεί ότι τα πέλματα πρέπει να στεγνώνουν καλά μετά το μπάνιο, να αλλάζονται συχνά οι κάλτσες.

Ένα άλλο πρόβλημα του δέρματος που συχνά εμφανίζεται το καλοκαίρι είναι η ποικιλόχρους πιτυρίαση. Οφείλεται σε ένα μύκητα, τη malassesia fur-fur, που σαπροφυτεί στο δέρμα και το τριχωτό της κεφαλής όλων μας και δε μεταδίδεται – όπως λανθασμένα έχει επικρατήσει – από την άμμο, από αντικείμενα ή τις πισίνες, παρά πολλαπλασιάζεται σε λιπαρά δέρματα λόγω εφίδρωσης και υψηλής θερμοκρασίας και συχνά υποτροπιάζει. Προκαλεί κηλίδες διαφορετικού χρώματος ανάλογα με το φωτότυπο του καθενός που έχουν ελαφρύ λέπι και εντοπίζονται στη ράχη, το άνω μέρος του θώρακα και των βραχιόνων. Αντιμετωπίζεται με αντιμυκητιασικά σαμπουάν, κρέμες ή σπρέι και σε εκτεταμένες περιπτώσεις ή συχνές υποτροπές με χάπια από το στόμα. Σημαντική είναι επίσης η συντήρηση της τοπικής θεραπείας 1-2 φορές την εβδομάδα κατά τους θερινούς μήνες για πρόληψη των υποτροπών.

Σε περιοχές τριβής του δέρματος (μηροβουβωνικές πτυχές και κάτω από το στήθος) όπου υπάρχει τριβή και αυξημένη θερμοκρασία, εμφανίζεται συχνά τους θερμούς μήνες ένας ερεθισμός με φαγούρα και κοκκινίλα που λέγεται παράτριμμα. Συχνά υπάρχει επιμόλυνση με μύκητες και πιο σπάνια με μικρόβια. Αντιμετωπίζεται όπως οι άλλες μυκητιάσεις, (αντιμυκητιασικές κρέμες / πούδρες και σπρέι)  με αποφυγή στενών και συνθετικών ρούχων, στέγνωμα δέρματος και αλλαγή βρεγμένου μαγιό, ενώ συχνά προτείνονται και  προστατευτικές του δέρματος κρέμες με ψευδάργυρο.

Ένα κοινό αλλά πολύ ενοχλητικό καλοκαιρινό πρόβλημα είναι τα τσιμπήματα εντόμων (κουνούπια, μέλισσες, σφήκες, μύγες) αλλά και μεδουσών. Τα πρώτα αντιμετωπίζονται με κρέμες που περιέχουν αντιβίωση και κορτιζόνη ενώ εάν ο κνησμός είναι επίμονος συνιστάται και αντιισταμινικό. Μέτρα εντομοαπώθησης πάντα βοηθούν, ειδικά όταν υπάρχουν βρέφη και μικρά παιδιά. Τα ίδια ισχύουν και για τις μέδουσες, όπου όμως προηγείται ο καθαρισμός του δέρματος από τα πλοκάμια με θαλασσινό νερό. Για να μη μείνουν σημάδια, να αποφεύγεται η ηλιοθεραπεία.

Το καλοκαίρι λόγω ζέστης είναι ευχάριστη η επαφή με το νερό και πολλοί προτιμούν τις πισίνες για μία ευχάριστη ανάπαυλα ή και άσκηση. Δυστυχώς όμως κάποιες ιογενείς λοιμώξεις του δέρματος (μυρμηκιές,) μεταδίδονται εύκολα από τις επιφάνειες (δάπεδο, λαβές) που έχουν έρθει σε επαφή με δέρμα πασχόντων.

Οι μυρμηκιές οφείλονται στην προσβολή του δέρματος από Hpv ιούς και εντοπίζονται στις παλάμες, τα πέλματα, το πρόσωπο αλλά και δυνητικά σε κάθε σημείο του δέρματος. Είναι πολύ συχνές στα παιδιά.

Παρουσιάζονται στα χέρια σαν ανώδυνες βλατίδες ενώ στα πέλματα προσομοιάζουν με υπερκερατώσεις που μπορεί να εκλυφθούν από τον ασθενή ως τύλοι (κάλοι), οι οποίοι είναι έντονα επώδυνοι κατά τη βάδιση. Επίσης στην επιφάνεια των μυρμηκιών, ιδίως εάν αφαιρεθεί το επιφανειακό στρώμα δέρματος παρατηρούνται μαύρα στίγματα που αντιστοιχούν σε θρομβωμένα αγγεία.

Θεραπευτικά χρησιμοποιούνται μέθοδοι καταστροφής του προσβεβλημένου από τον ιό δέρματος όπως η κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο, η διαθερμοπηξία, η τοπική χρήση χημικών παραγόντων (ιμικουιμόδη, ποδοφυλοτοξίνη, 5-φθοριοουρακίλη, κερατολυτικά) η χρήση laser, η χειρουργική αφαίρεση και σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις η χρήση ρετινοειδών τοπικά (ομαλές μυρμηκιές) ή συστηματικά σε μεγάλη προσβολή (μυρμηκιώδης επιδερμοδυσπλασία). Μπορεί να απαιτηθούν αρκετές συνεδρίες για την εξάλειψη του προβλήματος.