Τι μετράει η ανάλυση σύστασης σώματος;

Η ανάλυση σύστασης σώματος (body composition analysis) είναι μια απλή διαδικασία μέτρησης και αξιολόγησης της σύστασης του σώματος, η οποία διαρκεί από δευτερόλεπτα έως ελάχιστα λεπτά ανάλογα με τον εξοπλισμό επιλογής, και διαφωτίζει σημαντικά το νούμερο της ζυγαριάς καθώς παρέχει τις ακόλουθες ουσιαστικές πληροφορίες για την υγεία:

• μέτρηση λιπώδους ιστού, ως ποσοστό % και βάρος (kg), συνολικά και τμηματικά
• εκτίμηση σπλαχνικού λίπους (αναμεταξύ των ζωτικών οργάνων στην κοιλιακή χώρα)
• μέτρηση μυϊκού ιστού, ως ποσοστό % και βάρος (kg), συνολικά και τμηματικά
• επίπεδα υδάτωσης του σώματος: συνολικά υγρά σώματος (TBW), ενδοκυττάριο (ICW) και εξωκυττάριο υγρό (ECW), λόγος (ratio) ECW/TBW
• οστική μάζα
• γωνία φάσης (phase angle), που αποτελεί δείκτη κυτταρικής υγείας
• Δείκτης Μάζας Σώματος – ΔΜΣ (Body Mass Index – BMI), που αξιολογεί τη σχέση ύψους και βάρους
• εκτίμηση βασικού μεταβολικού ρυθμού (BMR) – δείτε εδώ τη μέτρηση BMR
• μεταβολική ηλικία, που αποτελεί βαθμολόγηση του ηλικιακού επιπέδου του σώματος

Επιπροσθέτως:

• πλήρη ανάλυση της στάσης και της ισορροπίας του σώματος, ανάλογα με τον χρησιμοποιούμενο εξοπλισμό (τρισδιάστατη απεικόνιση σώματος Fit3D)

Μέτρηση λίπους – υπολογισμός ποσοστού λίπους

Με την ανάλυση σύστασης σώματος γίνεται καταρχήν μέτρηση του συνολικού λίπους στο σώμα, καθώς και εκτίμηση του σπλαχνικού λίπους. Για τον λόγο αυτό, η εν λόγω διαδικασία μέτρησης είναι ευρέως γνωστή και ως λιπομέτρηση (αν και δεν μετράει μόνο το σωματικό λίπος).

Το υπάρχον λίπος στο ανθρώπινο σώμα βρίσκεται κατανεμημένο κυρίως κάτω από το δέρμα (υποδόριο, subcutaneous fat) και σε ένα μικρό ποσοστό αναμεταξύ των ζωτικών οργάνων της κοιλιακής χώρας (σπλαχνικό ή ενδοκοιλιακό, visceral fat). Η συσσώρευση σπλαχνικού λίπους εκτός φυσιολογικών τιμών (abdominal obesity) αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου εμφάνισης χρόνιων ασθενειών (καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, ορισμένες μορφές καρκίνου κ.α.) και ολικής θνησιμότητας.

Ως εκ τούτου, η μέτρηση του ποσοστού % λιπώδους ιστού και του σπλαχνικού λίπους αποτελεί σημαντικότερο δείκτη για την υγεία από ότι το νούμερο της ζυγαριάς.

Μυική Μάζα – φυσιολογικές τιμές

H άλιπη μάζα του σώματος (lean body mass) περιλαμβάνει τα οστά, τα υγρά του σώματος και τον μυϊκό ιστό (μυϊκή μάζα). Η μυϊκή μάζα (muscle mass) του σώματος εκφράζεται σε κιλά (kg) αλλά και ως ποσοστό % στα αποτελέσματα της ανάλυσης σύστασης σώματος, τόσο ως συνολική τιμή όσο και τμηματικά (λεπτομερής ανάλυση για κορμό, κάθε χέρι και πόδι).

Τα αυξημένα επίπεδα μυϊκής μάζας:

• διασφαλίζουν έναν εύρυθμο μεταβολισμό
• προσφέρουν δύναμη, βέλτιστη κινητικότητα και ισορροπία στο σώμα
• προστατεύουν καλύτερα τον σκελετό από τραυματισμούς
• συμβάλλουν στην πρόληψη της σαρκοπενίας κατά την τρίτη ηλικία

Ποσοστό νερού στα οστά

Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται κατά 70-75% από νερό, και χρειάζεται νερό για να επιτελεί ζωτικές λειτουργίες όπως:

• μεταφορά θρεπτικών συστατικών (π.χ. γλυκόζη, υδατοδιαλυτές βιταμίνες κ.α.) αλλά και φαρμάκων μέσω της κυκλοφορίας του αίματος
• πέψη της προσλαμβανόμενης τροφής αλλά και του αλκοόλ
• φιλτράρισμα των περιττών συστατικών από τους νεφρούς και αποβολή αυτών με τα ούρα
• ενυδάτωση αρθρώσεων αλλά και του δέρματος εκ των έσω
• θερμορρύθμιση π.χ. μέσω της εφίδρωσης

Τα οστά περιέχουν νερό κατά 31%. Η ανάλυση σύστασης σώματος παρέχει πληροφορίες για τα συνολικά υγρά του σώματος (TBW), το ενδοκυττάριο (ICW) και το εξωκυττάριο υγρό (ECW), καθώς και τον λόγο (ratio) ECW/TBW, που αποτελούν σημαντικούς δείκτες για την υγεία των κυττάρων και των ιστών του σώματος.

Ποσοστό νερού στους μύες

Ο μυϊκός ιστός περιέχει νερό κατά 79%. Οι άντρες διαθέτουν αυξημένο ποσοστό μυϊκής μάζας και ως εκ τούτου αυξημένα ποσοστά υγρών στο σώμα τους, σε αντίθεση με το γυναικείο σώμα που έχει εκ φύσεως πιο αυξημένο ποσοστό λίπους.

Η ανάλυση σύστασης σώματος μετράει και αξιολογεί τα επίπεδα υδάτωσης του σώματος μέσω δεικτών που είναι σημαντικοί και για την υγεία: συνολικά υγρά σώματος (TBW), ενδοκυττάριο (ICW) και εξωκυττάριο υγρό (ECW), λόγος (ratio) ECW/TBW.

Οι φυσιολογικές τιμές συνολικών υγρών σώματος (TBW) για τους άντρες κυμαίνονται μεταξύ 50-65% και για τις γυναίκες 45-60%.

Πώς γίνεται η ανάλυση σύστασης σώματος;

Στο Bioiatriki+ Nutrition & Fitness πραγματοποιείται ανάλυση σύστασης σώματος με 3 διαφορετικούς τρόπους:

• Μια πλήρης ανάλυση σύστασης σώματος με βιοηλεκτρική εμπέδηση και συγκεκριμένα με τον επαγγελματικό λιπομετρητή TANITA MC780 πραγματοποιείται σε λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα, και τα αποτελέσματα δίδονται και επεξηγούνται με κατανοητό τρόπο σε αναλυτική εκτύπωση μέσω επαγγελματικού software.
• Η τρισδιάστατη απεικόνιση σώματος Fit3D προσφέρει πλήρη ανάλυση 360^ο της σύστασης και της στάσης του σώματος, καθώς επίσης και αξιολόγηση της ισορροπίας αυτού.
• Η μέτρηση του λίπους με τη χρήση δερματοπτυχών αποτελεί την πλέον αξιόπιστη (Gold standard) μέθοδο μέτρησης του υποδόριου λιπώδους ιστού, η οποία χρησιμοποιείται κατά κόρον σε αθλητές, αθλούμενους και σε άτομα που δεν μπορούν να κάνουν λιπομέτρηση με βιοηλεκτρική εμπέδηση (π.χ. άτομα με βηματοδότη ή εγκυμονούσες).

Γιατί πρέπει να κάνουμε ανάλυση σύστασης σώματος;

Η σύσταση του σώματος αποτελεί καίριο δείκτη υγείας για τον γενικό πληθυσμό, δεδομένου ότι το αυξημένο ποσοστό λίπους είναι ανεξάρτητος επιβαρυντικός παράγοντας που σχετίζεται με πλήθος παθήσεων, ενώ παράλληλα επηρεάζει αρνητικά την απόδοση των αθλητών και αθλούμενων.

Η μέτρηση της αναλυτικής σύστασης του σώματος είναι χρήσιμο και διαφωτιστικό να επαναλαμβάνεται έπειτα από εύλογο χρονικό διάστημα, σε συνεργασία με τον/την διαιτολόγο-διατροφολόγο και ειδικό της άσκησης εκ της επιστημονικής ομάδας του Bioiatriki+, ώστε να αξιολογείται η παρέμβαση στις συνήθειες διατροφής και άσκησης ως προς τον στόχο του ατόμου.

Οδηγίες – Προετοιμασία πριν την ανάλυση σύστασης σώματος

Πριν την ανάλυση σύστασης σώματος με TANITA MC780 ή Fit3D πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις για βέλτιστη μέτρηση και ακριβή αποτελέσματα:

• Αποχή από κατανάλωση τροφής, υγρών ή καφεΐνης για 3-4 ώρες πριν τη μέτρηση
• Αποχή από την κατανάλωση αλκοόλ για 8–12 ώρες
• Αποχή από άσκηση ή φυσική δραστηριότητα τις τελευταίες 8–12 ώρες
• Απαγορεύεται η ασιτία τις ημέρες που προηγούνται της μέτρησης
• Η μέτρηση να μη γίνεται κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως
• Αφαίρεση των μεταλλικών αντικείμενων (κοσμήματα, ζώνη, αξεσουάρ κ.α.) που έρχονται σε άμεση επαφή με το δέρμα, κατά τη διάρκεια της μέτρησης
• Ελαφρύς ρουχισμός και παρόμοιος κάθε φορά που επαναλαμβάνεται η μέτρηση
• Για μεγαλύτερη αξιοπιστία των αποτελεσμάτων, η μέτρηση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται την ίδια ώρα της ημέρας

Η μέτρηση απαγορεύεται σε εγκυμονούσες και σε άτομα με βηματοδότη.

Επιπλέον και ειδικότερα για την τρισδιάστατη απεικόνιση σώματος Fit3D:

• Ρουχισμός ελαφρύς και αθλητικός με στενά ρούχα (αθλητικό μπουστάκι ή φανελάκι, και σορτς), παρόμοιος κάθε φορά που επαναλαμβάνεται η μέτρηση.
• Μαλλιά πλήρως μαζεμένα (σε κότσο, με λαστιχάκι).