Η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας παγκοσμίως, το οποίο έφεραν στην επιφάνεια οι συνθήκες καραντίνας και μεγιστοποίησε στο σύνολό της η πανδημία του COVID-19. Συνεπώς, ειδικά αυτή τη χρονική στιγμή, φαντάζει απαραίτητη η υιοθέτηση έγκυρων επιστημονικών δεδομένων τα οποία προτείνουν έναν ασφαλή δρόμο επιστροφής ή και έναρξης της άσκησης μετά από τη νόσηση με COVID-19.

 Η βαρύτητα νόσησης καθορίζει το μοτίβο επαναφοράς της άσκησης

Καταρχήν πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι ο κάθε ασθενής με COVID-19 χρίζει εξατομικευμένης παρακολούθησης, αφού συν τις άλλοις ο ρυθμός ανάρρωσης ποικίλλει και μάλιστα είναι αντιστρόφως ανάλογος με τη σοβαρότητα της νόσησης. Συνεπώς, η οποιαδήποτε επαναφορά στη σωματική δραστηριότητα συστήνεται να γίνεται σταδιακά, εξατομικευμένα και πάντοτε σε συνεννόηση με τον επιβλέποντα θεράποντα γιατρό. Πολύ περισσότερο δε, στην περίπτωση του συνδρόμου “long-COVID” όπου ακόμα δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα, φαίνεται ότι συμπτώματα όπως ο βήχας, η αυξημένη καρδιακή συχνότητα ηρεμίας και η έντονη κόπωση διαρκούν από εβδομάδες μέχρι και μήνες μετά τη νόσηση.

Σημαντική είναι ως πρώτο βήμα η κατηγοριοποίηση των ατόμων που θέλουν να επανέλθουν στην άσκηση, βάσει της επικινδυνότητας της νόσησης που βίωσαν ή βιώνουν.

Σύμφωνα με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Προληπτικής Καρδιολογίας:

• Άτομα ηλικίας < 50 ετών τα οποία είτε ήταν ασυμπτωματικά είτε εμφάνιζαν ήπια αναπνευστικά συμπτώματα που εξαλείφθηκαν μέσα σε λίγες ημέρες, θεωρούνται ότι ανήκουν στην ομάδα χαμηλού κινδύνου και κατ’ επέκταση μπορούν να ξεκινήσουν να ασκούνται ελεύθερα.
• Άτομα με συμπτώματα ή κόπωση που διήρκησε > 7 ημέρες, τα οποία είχαν παρατεταμένη δυσκολία στην αναπνοή ή στηθάγχη αλλά δεν χρειάστηκαν νοσηλεία, κατηγοριοποιούνται ως μετρίου ρίσκου.
• Στην ομάδα υψηλού κινδύνου ανήκουν όσοι νοσηλεύτηκαν και συνεχίζουν να εμφανίζουν πόνο στο στήθος ή κοφτή αναπνοή ακόμα και όταν κάνουν απλές, συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες. Για τις δύο τελευταίες ομάδες ατόμων και ιδίως για την ομάδα υψηλού κινδύνου, η πραγματοποίηση ηλεκτροκαρδιογραφήματος πριν την έναρξη της άσκησης κρίνεται απαραίτητη και, εφόσον η συνολική εικόνα του οργανισμού εκτιμηθεί από τον γιατρό, μπορεί να ξεκινήσει μια καθημερινή, ήπια φυσική δραστηριότητα.

Συστάσεις άσκησης για άτομα χαμηλού κινδύνου μετά από νόσηση COVID-19

Τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα αναφέρουν ότι τα άτομα χαμηλού κινδύνου μπορούν να εντάξουν σταδιακά και προοδευτικά την άσκηση στην καθημερινότητά τους έπειτα από 10ημερη ξεκούραση σε συνέχεια της θετικής διάγνωσης ή μετά το πέρας 7 ημερών ως ασυμπτωματικοί. Σε πρώτη φάση θα πρέπει να σιγουρευτούν πως είναι ικανοί να ολοκληρώσουν απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως το να περπατήσουν τουλάχιστον 500 μέτρα σε ομαλή επιφάνεια χωρίς να βιώνουν κόπωση ή διακοπτόμενη ανάσα. Η πιο συστηματική άσκηση θα πρέπει εν συνεχεία να μην ξεπερνάει τα 15 λεπτά κάθε φορά κατά την 1^η εβδομάδα, και να είναι αερόβιου τύπου, σε ένταση κοντά στο 50% της περιόδου άσκησης προ-νόσησης. Μετά από μία εβδομάδα η ένταση μπορεί να ανέβει στο 70% της έντασης της περιόδου προ-νόσησης, την ακόλουθη εβδομάδα στο 80% κ.ο.κ., και συνεπώς ο ασκούμενος μπορεί σταδιακά να επανέλθει στα γνώριμα επίπεδα φυσικής του κατάστασης εντός 3-4 εβδομάδων.  Από τη 2^η επίσης εβδομάδα μπορούν παράλληλα να συμπεριληφθούν και άλλου είδους ασκήσεις, όπως με το βάρος του σώματος και γιόγκα.

Επιπροσθέτως συστήνεται:

• να μη βιαστεί κάποιος να ξεκινήσει άσκηση ενόσω παρουσιάζει έστω και ήπια συμπτώματα όπως κόπωση, βήχα ή πυρετό.
• να “ακούει” το σώμα του και να διακόπτει την άσκηση σε περίπτωση που έχει έντονη δύσπνοια, βήχα ή δέκατα.
• εάν υπάρχει υποκείμενο καρδιαγγειακό ή πνευμονολογικό πρόβλημα, να συμβουλευτεί τον γιατρό του προτού ξεκινήσει να γυμνάζεται, ακόμα κι αν είναι πλήρως ασυμπτωματικός.

Η νόσος COVID-19 επηρεάζει τον παγκόσμιο πληθυσμό μέσω πολλαπλών κλινικών συμπτωμάτων, τα οποία μπορεί να είναι από ήπια έως πολύ σοβαρά. Είναι μια εν εξελίξει κατάσταση η οποία χρίζει αντίστοιχης παρακολούθησης, αφού δεν είναι όλα ξεκάθαρα από επιστημονικής πλευράς όσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της στην υγεία. Ωστόσο, είναι παράλληλα αυτονόητο ότι απαιτείται μια σταδιακή προσέγγιση στην επανέναρξη της άσκησης, ούτως ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος για την υγεία μας και να επανέλθει η κανονικότητα στη φυσική μας κατάσταση, έτσι ώστε να μπορούμε να αποκομίσουμε τα βέλτιστα οφέλη που η σωματική δραστηριότητα προσφέρει στον οργανισμό μας, σε σώμα και πνεύμα.

• Considerations for Return to Exercise Following Mild-to-Moderate COVID-19 in the Recreational Athlete. Jordan D. Metzl MD, et al. HSS Journal, volume 16, pages102–107 (2020).
• Life after COVID-19: The importance of a safe return to physical activity. Jewson, J., McNamara, A. & Fitzpatrick, J. (2020). Australian Journal of General Practice, 49 (Suppl.40).
• Returning to physical activity after covid-19. Salman D, Vishnubala D, Le Feuvre P, Beaney T, Korgaonkar J, Majeed A et al. BMJ. 2021.